Waarom zijn sommige geneesmiddelen plots nergens meer verkrijgbaar ?
Oorzaak is de zogenaamde contingenteringspolitiek van de farmaceutische producenten. Zij leveren een land maar een beperkt aantal van hun geneesmiddelen als ze vermoeden dat hun geneesmiddelen doorverkocht worden naar andere landen.
Farmaceutische bedrijven bepalen hun prijzen in ieder land afzonderlijk. Ze doen dat niet naargelang de kostprijs met een redelijke winstmarge daarbovenop, maar wel op basis van wat de nationale overheid bereid is terug te betalen ! Het gevolg is dat voor eenzelfde product van eenzelfde farmaceutisch bedrijf totaal verschillende prijzen worden gevraagd in de verschillende landen van de Europese Unie. Ook voor eenzelfde geneesmiddel gemaakt door verschillende generische firma's zijn er enorme prijsverschillen tussen én binnen de landen.
Het is dan ook niet te verwonderen dat er handige jongens / meisjes zijn die de geneesmiddelen opkopen in het land met de goedkoopste prijs om ze dan, na verspillende tussenbewerkingen zoals de pillen uit de originele doosjes halen en met een nieuwe bijsluiter in nieuwe doosjes steken, door te verkopen naar landen met hogere prijzen. Gezien deze handelaars zo een deel van de winst van de farmaceutische bedrijven inpikken, proberen de producenten de parallelle export dus met alle middelen af te remmen.
Gevolg is dat zij voor sommige geneesmiddelen maar een bepaalde hoeveelheid ter beschikking stellen. Als er met die beperkte hoeveelheid dan toch nog aan parallelle export gedaan wordt, dan is het geneesmiddel al dan niet tijdelijk, nergens meer ter beschikking voor de binnenlandse patiënten.
Deze winstmaximalisatie en anarchie op de geneesmiddelenmarkt maken dat de patiënt verstoken kan zijn van zijn levensnoodzakelijke geneesmiddelen. Bovendien leidt het ook voor de apothekers en artsen tot veel frustratie en inefficiëntie. Ontbrekende producten worden door de patiënt bij verschillende apotheken besteld, die bij verschillende groothandelaars doorbestellen. Niemand weet uiteindelijk nog hoe groot het probleem eigenlijk is. De apotheker moet de arts contacteren om alternatieven te zoeken en alles uitleggen aan de patiënt die de hele situatie maar moeilijk kan begrijpen (vandaar ook dit artikel).
Afspraken op Europees niveau?
De meest voor de hand liggende oplossingen blijken momenteel onhaalbaar te zijn. Parallelle export of contingentering bij wet verbieden is strijdig met het Europees Verdrag dat vrij verkeer van goederen en vrije concurrentie garandeert. Fabrikanten verplichten om meer producten te leveren is evenmin haalbaar. De Europese regelgeving laat bedrijven toe zich tot op zekere hoogte te beschermen tegen overdreven export. Afspraken maken of gegevens delen tussen bedrijven, groothandelaars-verdelers of apothekers om parallelle export te vermijden of te verbieden, is ook illegaal, want volgens de Europese regelgeving beperkt dit de vrije concurrentie. Beroepsverenigingen kunnen daarom evenmin afspraken maken of regels aan anderen opleggen. Alleen de Federale overheid mag van Europa wettelijk concurrentiebeperkende maatregelen nemen, maar enkel in de mate dat deze noodzakelijk en "proportioneel" zijn om de volksgezondheid en de patiënten te beschermen.
Nochtans bepaalt de Federale wetgeving dat geneesmiddelen continu en voldoende voorradig moeten zijn, zodat de apotheker ten alle tijde aan de vraag van een patiënt kan voldoen. De apothekersverenigingen hebben daarom een initiatief uitgewerkt om bij de overheid te protesteren tegen de contingenteringspolitiek van de farmaceutische bedrijven (www.farmacontingentering.be).
Via dit initiatief is er ondertussen een zeker zicht hoe groot dit probleem zich stelt. Zo blijkt dat in december 2010 alleen al 1255 klachten ingediend werden bij de overheid door de apothekers die gebruik maken van deze webapplicatie. Concreet gaat het dikwijls om belangrijke en zelfs levensnoodzakelijke geneesmiddelen : middelen tegen suikerziekte, anti-astma medicatie, bloedverdunners. In sommige gevallen is er voor deze geneesmiddelen zelfs geen alternatief meer te vinden ! Het massaal gebruik van de webapplicatie vergroot in elk geval de druk op bedrijven en overheden om dit probleem ten gronde aan te pakken !