Pijnstillers en zelfmedicatie, maak er geen misbruik van

Sommige pijnstillers zijn vrij verkrijgbaar: de apotheker mag deze zonder medisch voorschrift afleveren. Door de beperking van hun indicaties tot de behandeling van lichte tot matige pijn en koorts, en door hun sterkte mogen bepaalde pijnstillers in principe zonder voorafgaand doktersadvies gebruikt worden. Ook al heb je er geen medisch voorschrift voor nodig zijn deze pijnstillers niet zonder risico. Zelfmedicatie mag in geen geval langdurig toegepast worden zonder medisch advies.

Soms volstaan een aantal simpele maatregelen om bepaalde soorten pijn te voorkomen of te verlichten zoals regelmatige lichaamsbeweging, een betere houding of preventieve controles bij de tandarts of oogarts.

Wist je dat?

Pijnstillers kunnen gevaarlijk zijn als deze worden gebruikt zonder rekening te houden met de contra-indicaties of als je er te veel van inneemt.

Er bestaan talrijke pijnstillers onder verschillende benamingen. De combinatie van verschillende pijnstillers met dezelfde werkzame stof kan tot een overdosering leiden, met alle gevolgen van dien. Lees de bijsluiter van elke pijnstiller aandachtig en controleer de samenstelling.

Behandeling met pijnstillers

Bij de keuze voor een bepaalde pijnstiller moet rekening gehouden worden met een reeks factoren zoals:

• het type pijn : acute pijn of chronische pijn
• de intensiteit1 van de pijn : lichte pijn, matige pijn of intense pijn
• de kenmerken van de patiënt : leeftijd, ziekte, overgevoeligheid, nier- of leverinsufficiëntie
• de gelijktijdige inname van andere geneesmiddelen die de werking van de pijnstiller kunnen beïnvloeden

Bij acute pijn en koorts moet eerst de oorzaak achterhaald en behandeld worden. Voor de behandeling van chronische pijn en pijnbeheersing in het kader van palliatieve zorg is het advies van de arts noodzakelijk en worden doorgaans pijnstillers op medisch voorschrift toegediend.

Zelfmedicatie in de praktijk

• Lees aandachtig de bijsluiter van elk geneesmiddel. Respecteer de maximale dosis per inname, de minimale tijdspanne tussen twee innames, de maximale dagelijkse dosis en de aanbevelingen. Net als andere geneesmiddelen kunnen pijnstillers ook bijwerkingen hebben en gevaarlijk zijn als je er te veel inneemt of als je geen rekening houdt met de contra-indicaties.
• Lichte pijnstillers zoals paracetamol, acetylsalicylzuur en ibuprofen in een lage dosis vormen doorgaans de eerste stap in de bestrijding van acute pijn. Deze worden gewoonlijk alleen of in combinatie met andere pijnstillers gebruikt. Combinaties moeten vermeden worden. Om overdosering te voorkomen moet je eerst nagaan of de geneesmiddelen die je tegelijkertijd inneemt niet dezelfde werkzame stof bevatten.
• Gebruik vrij verkrijgbare pijnstillers niet langer dan een paar dagen zonder medisch advies. Raadpleeg jouw arts als de pijn ondanks de behandeling aanhoudt, erger wordt of je ’s nachts wakker houdt. Denk er ook aan dat pijn een teken van een ernstigere aandoening kan zijn.
• Wees extra voorzichtig bij gebruik van pijnstillers door :
  • baby’s en kinderen. Zij zijn immers geen minivolwassenen. Hun vermogen van metabolisme en uitscheiding van geneesmiddelen is nog niet volledig ontwikkeld. Dit maakt dat geneesmiddelen soms minder doeltreffend zijn of minder goed verdragen worden.
  • ouderen of ernstig zieken. De omzetting en uitscheiding van geneesmiddelen kan bij hen anders zijn (bijvoorbeeld door lever- en/of nierinsufficiëntie).
  • zwangere vrouwen of vrouwen die borstvoeding geven.