Wondverzorging

Uw kind valt van zijn fiets en zijn knieën liggen open; bij het schillen van aardappelen bent u met uw mes uitgegleden; uw echtgenoot heeft zich verwond door een lijst aan de muur op te hangen,... Hoe verzorgt u best een eenvoudige wond ?

Algemene wondverzorging bestaat uit drie stappen : reinigen, behandelen, afdekken.

Reinigen

Dit is het allerbelangrijkste. De wond schoonmaken voorkomt infectie. Het verwijderen van gruis en stofdeeltjes maakt een optimale heling mogelijk, met minder kans op littekenvorming.

• Was uw handen vooraleer u elk soort wond verzorgt.
• Laat een bloedende wond even doorbloeden, zodat het ergste vuil eruit kan.
• Installeer de gewonde persoon comfortabel bij een kraan of een drinkwaterbron.
• Plaats de wond onmiddellijk onder koud water om ze te reinigen.
• Laat het water rechtstreeks op de wond lopen tot al het vuil eruit is verwijderd.
• Verwijder vreemde voorwerpen (straatvuil, glassplinters) desnoods met een steriel gaasje of een in alcohol ontsmette pincet. Veeg van het centrum van de wond naar de rand. Wrijf zo weinig mogelijk op de wond.
• Vermijd het gebruik van zeep op de wond om deze te reinigen. Zeep kan irriteren en het natuurlijk genezingsproces vertragen.
• In plaats van water kan ook een fysiologische zoutoplossing gebruikt worden om de wond te reinigen.

Behandelen

• Druk de wond zonodig dicht om het bloeden te stelpen.
• Droog de omgeving van de wond door gebruik te maken van een steriel verband of een proper doekje.
• Verwijder indien nodig met water en zeep de rest van het vuil rond de wond zonder de wond aan te raken.
• Breng een huidontsmettingsmiddel aan (niet prikkend : betadine, wel prikkend : jodium, sterilon, chloorhexidine).
• Breng een wondhelende zalf of gel aan, of gebruik een vet zalfgaas als wondbedekking.

Afdekken

Ernstige acute wonden genezen het best in een vochtige omgeving en moeten dus bedekt worden :

• Bedek de wond met een steriele laag (gaaskompres, pleister, kant-en-klaar wondverband).
• Fixeer de steriele onderlaag zonodig met een windel of pleisters.

Opvolging

• Volg de evolutie van de wond op in de daaropvolgende uren en dagen.
• Verwissel het wondverband dagelijks, vervang het eventueel door een kleiner verband of een pleister.
• Ga de geldigheid van de vaccinatie tegen de klem na, vooral als de wond in contact is geweest met elementen zoals grond, roest,...

Tetanus

Tetanus is een ernstige, niet-besmettelijke infectieuze ziekte (gaat niet over van mens op mens), veroorzaakt door de bacterie Clostridium tetani. Deze bacterie zit in de grond en kan doordringen in het lichaam via een vuile wond. Ze produceert een gevaarlijke toxine. De vaccinatie tegen tetanus gebeurt in de kindertijd tegelijkertijd met de vaccinatie tegen difterie en de kinkhoest. Vervolgens is het aangeraden om elke 10 jaar vanaf de leeftijd van 15-16 jaar een rappel te voorzien. Raadpleeg bij twijfel uw arts.

Brandwonden

Brandwonden moet je koelen, koelen, koelen gedurende minstens 5 minuten. Laat lauw, zachtstromend water over de verbrande plek lopen. Dek de wond alleen af als de huid intact is, bij voorkeur met een vet zalfgaas en/of een steriele verbandlaag. Prik blaren niet door en smeer niets op open wonden ! Bij oppervlakkige brandwonden kan een wondgel helpen de pijn te verlichten en de wondgenezing te versnellen. Raadpleeg bij brandwonden groter dan een 2 euro muntstuk steeds uw arts.

Naar de arts

Ga naar de arts in geval :

• grote (meer dan een halve handpalm) of diepe (bot of spierweefsel zichtbaar) wonden;
• een wond ter hoogte van het gelaat of een andere risicovolle plek (hals, buik, genitaliën, ...);
• de wond na spoeling blijft bloeden, ook nadat je hem opnieuw hebt afgedrukt en verbonden;
• de wond niet volledig gereinigd geraakt;
• de wond veroorzaakt werd door de beet van een dier of mens;
• de wond lijkt te infecteren (roodheid, warmte, koorts, pijn, zwelling, pusvorming, vies ruikende wonde);
• brandwonden groter dan een 2 euro muntstuk, wonden t.g.v. chemicalieën of door elektrocutie;
• het slachtoffer aan een bijzondere ziekte lijdt (diabetes, immuunziekte,...)